Chè Sen (Trà Sen)

Sản vật của hương đất, khí trời
(ANTĐ) - Qua những ngày nắng chói chang, những đóa sen hồng bất chợt khoe màu trên phố. Không gian Hà Nội như được xoa dịu bằng sắc màu thân quen và hươ ng thơm tinh khiết. Nhiều người coi đó là một dấu hiệu thân thương báo vào Hạ nhưng với người dân phố Hàng Điếu thì đó là thời khắc chuẩn bị vào một mùa ướp chè.  

Hà Nội đang chuyển mình, vươn lên tầm cao bằng những hình khối bê tông chắc nịch, song đây đó vẫn đan cài những hồ sen lãng mạn trên mạn Quảng Bá, Nghi Tàm... Những con đường vắt ngang mềm mại như dải lụa nối từ bờ đê Yên Phụ quanh co ra tận mép Hồ Tây "ý nhị" chừa lại những khoảng không để sen tha hồ bung ra, tỏa hương nồng nàn. Sen Hồ T y từ lâu được xếp vào  loài hoa quý trong từ điển trăm hoa đất Việt.  Loài hoa đó chính là sen trăm cánh và chỉ còn lại duy nhất ở đầm nhỏ gần phủ Tây Hồ. Giống sen đẹp và quý đến mức khi nụ hoa mới chỉ cựa mình thức giấc đã thấy những nhà ướp chè, làm hạt sen trong phố đặt mua hết từ bao giờ.

Nhẹ nhàng tách lấy gạo sen. Ảnh Đức Tuấn

Hà Nội những ngày tháng 5 đắm chìm trong không gian của sắc màu. Sen vào phố, cùng bao loài hoa khác, rực r   song không thể hòa lẫn bởi sự cao quý, tinh khiết. Đến như chị bán sen một sớm nọ trên Hàng Lược khi đã cất tiếng chào mời cũng khiến bao người hài lòng bởi cái sự trân trọng, thanh tao: "Mời bác chọn, hạ  liên hay bạch liên..."
Dù trong những nếp nhà cổ kính hay không gian hiện đại, những bông sen bất chợt nở bung sau một đêm tỉnh dậy cũng khiến lòng người thư thái lạ, tâm hồn trở lại cân bằng sau bao bộn bề lo toan cuộc sống. Hà Nội có màu sen cũng có nghĩa là hòa thêm một sắc thái đơn sơ, trong trẻo của thiên nhiên, mùi hương thanh tao dìu dịu khiến người ta  tĩnh tâm, an lòng. Người thành phố, cảm nhận mùa sen bằng bao đắm đuối, lãng mạn.

Một sớm đầu hạ, sen vào phố, thong dong trên những gánh hoa đa sắc, trong hương thơm ngát quyến rũ từ những nhà làm chè. Sen về qua phố khiến những người bận bịu không cần phải cầu kỳ phóng xe máy ra ngắm nghía một thế giới mênh mang cũng cảm nhận hơi thở mùa về qua những đổi thay trong từng hương vị thanh cao.
Tất cả những công đoạn từ cất sen, đến gom cái thần của hoa giữ sắc hương cho đời đều phải được  làm từ sự trân trọng như một nghi thức nếu không sẽ chẳng được như ý. Công đoạn tuốt lấy "gạo sen" cũng đòi hỏi làm một cách khéo léo, nhẹ nhàng để không làm tổn hại đến mùi thơm. Chè sen chỉ thực sự thơm ngon khi qua ít nhất 3 lần ướp, 3 lần sấy. Nhưng có những nhà như nhà nghệ nhân Lê Thị Ngọc trên phố Bà Triệu thì phải trải qua 7 lần sấy, ướp theo từng công thức cụ thể mới ra được thứ chè hảo hạng từng chinh phục cả những người đến từ xứ sở trà đạo Nhật Bản.

Dâng hiến cho đời hương thơm tao nhã. Ảnh: Đức Tuấn

Để gói trọn được túi hương của đất trời vào trong những chén trà thì công đoB An sấy đòi hỏi như một nghệ thuật thực thụ. Chè và hoa khi đã ướp tất cả được sấy trong một chiếc bình lớn hoặc một chiếc hũ sành rộng miệng. Cứ một lớp trà lại rắc đều một lớp gạo sen, 1kg chè phải mất 3 lạng gạo sen, đậy kín lại trong 24 giờ.  Sau công đoạn đó trà lại được thả vào những túi bóng mờ nhỏ chuẩn bị sấy.

Cánh sen như những con thuyền chở ước mơ. Ảnh Đức Tuấn
Cách sấy của mỗi nghệ nhân cũng có phần khác nhau, nhưng tựu trung lại vẫn là việc khi sấy trà họ đều dùng nước sôi trong bình đậy kín, cho vào thúng và áp những túi chè vào bình nước. Sau đó, quấn chăn ủ kín cả bình lẫn trà trong khoảng 11 - 12 giờ mới được bỏ ra. Sàng lọc gạo sen rời búp trà ngon làm xong lần sấy thứ nhất, rồi tiếp tục cẩn trong làm thêm  2 - 3 lần tương tự mới ra được 1kg chè thành phẩm không thể chê vào đâu được. 

Cung bậc của sắc màu! Ảnh: Đức Tuấn
Trà sen có ở khắp nơi và mỗi nơi có một cách thưởng thức khác nhau, nhưng chỉ ở Hà Nội mới cảm thấy hương vị hòa quyện cA 7a hai sản vật đất trời này lại nguyên sơ một vẻ mộc mạc và tài hoa tinh tế đến thế. Những mùa sen về, phố Hàng Điếu, Hàng Đường lại thấy thơm lừng hương hoa. Các nhà lại thấy cặm cụi ngồi bên những bó sen to làm cái công đoạn tách hương trời đất.
Đi trên những con phố đó ngày này lại thấy từng đám lá hồng cứ như thể con thuyền tuổi thơ mang theo bao kỷ niệm cùng hương thơm tao nhã. Người giữ vị thiêng liêng đất trời mải mê làm công việc của mình trong dáng vẻ kiêu sa đài các, họ thoát tục bình thản trước những con mắt tò mò của du khách.
Với người thành phố, cảm nhận khi mùa sen về hóa ra cũng giản đơn quá đỗi.=2 0Sen về trong phố thong dong trên những gánh hoa lặng lè. Sen về trong phố thơm ngát mùi hương quyến rũ từ những nhà làm chè. Với những người bận bụi không cầu kỳ phải phóng xe máy ra vùng ngoại ô, hay lên mạn Hồ Tây ngắm nghía đầm sen mênh mang mới cảm nhận những đổi thay của mùa trong từng hương vị thanh cao thoang thoảng.

Mang hương hoa xuống phố. Ảnh: Việt Anh

Vẫn hương vị thơm ngan ngát đến khó tả nhưng chè đang ướp sen thơm đã là cả một sự kết tinh cái hồn và cốt cách của lo ài hoa đệ nhất quân tử này từ lâu rồi. Trà sen có ở khắp nơi và mỗi nơi có một cách thưởng khác nhau nhưng không hiểu sao chỉ ở Hà Nội mới cảm thấy hương vị hòa quyện của hai sản vật đất trời này lại nguyên sơ một vẻ mộc mạc và tài hoa tinh tế đến thế.
Mỗi nhà, mỗi bàn tay con gái Hà Nội lại có một bí quyết riêng để giữ hương vị mùa hạ có được quanh năm. Ngày hè đã đành, khi trời đông tháng giá thưởng trà ngát hương sen ắt hẳn lại gợi lên bao nỗi niềm với quê hương!
An Trương